Siostry Anuncjatki

Zakon Najświętszej Maryi Panny

Życie św. Joanny

Francja, epoka średniowiecza dobiega końca. W architekturze dominuje strzelisty gotyk, w rzeźbiarstwie i malarstwie sztuka iluminacji, które zdają się osiągać formę doskonałą. Pojawiają się nowe prądy, humanizm związany z poważną troską o reformę.

W odnowę religijną angażują się zakony, zwłaszcza franciszkanów obserwantów, wspierane przez władzę królewską. Troska o reformę religijną wpisuje się w ruch, zwany „devotio moderna” (nowa pobożność), który zrodził się w północnych Niderlandach pod koniec XIV w. Jego zwolennicy, praktykujący cnoty chrześcijańskie i ewangeliczne, oddający się służbie bliźniemu, a przez swoje nabożeństwo do Męki Chrystusa, Eucharystii i Matki Bożej są bliscy duchowo franciszkanom. W takim klimacie religijnym żyje św. Joanna de Valois (zwana Joanną Francuską), założycielka Zakonu Najświętszej Maryi Panny (Anuncjatek).

23 kwietnia 1464 r. Na zamku w Nogent-le-Roi wyczuwa się napięcie. Król Francji, Ludwik XI oczekuje narodzin dziecka, syna, który po nim odziedziczy tron. Spotyka go kolejny zawód: rodzi się córka. Z trójki dzieci, które wcześniej wydała na świat jego żona, Karolina Sabaudzka, przeżyła tylko Anna. Teraz urodziła się kolejna córka, której dano imię Joanna. Rozczarowany ojciec tworzy nowy plan polityczny: zaledwie trzydniową księżniczkę obiecuje dwa lata starszemu od niej kuzynowi, księciu Orleanu. Niespełna dwa tygodnie później zostaje podpisany dokument, określający warunki przyszłego małżeństwa. 

Mała Joanna zostaje przewiezione do zamku w Amboise, gdzie cieszy się obecnością swojej siostry Anny i matki, znanej wszystkim ze swej dobroci, hojności, pobożności i wykwintnego wychowania, otrzymanego na dworze Chambéry. Joanna jest mała, chorowita i kulejąca. Gdy ma 5 lat, Król decyduje się oddalić ją od dworu i umieścić na zamku w Lignières, w Księstwie Berry. Powierza ją baronowi Franciszkowi de Beaujeu i jego żonie Annie de Culan. Opiekunowie, sami bezdzietni, przelewają na małą księżniczkę wszystkie swoje uczucia. Oboje pobożni, wspierają dziewczynkę w odkrywaniu miłości do Jezusa i Maryi.

Już od dzieciństwa Joanna przyswaja duchowość św. Franciszka z Asyżu: życie Ewangelią, która każe opuścić wszystko, by z miłością iść za Chrystusem, szukać pokoju, uczestniczyć w Eucharystii, rozważać Mękę Pańską i współcierpienie Maryi Dziewicy. Zapytana przez ojca, jakiego chciałaby mieć spowiednika, po namyśle decyduje się na brata mniejszego obserwanta, Jana de la Fontaine. Zasady życia duchowego, to dla Joanny droga, prowadząca do podobania się Bogu. Modli się sercem, a gesty i słowa są jedynie widzialnym przejawem jej życia wewnętrznego.

Od najmłodszych lat księżniczka żywi wielką miłość do Matki Bożej. Długie godziny spędza na modlitwie w małej bocznej kapliczce kościoła, którą właściciel Lignières polecił dla niej urządzić. Największym jej pragnieniem jest „ podobać się Królowej Niebios”. Często pyta Maryję, czym mogłaby sprawić Jej przyjemność. Gdy ma ok.5 lub 7 lat, w sercu otrzymuje odpowiedź: „Przed swoją śmiercią założysz Zakon ku mojej czci; to największa przyjemność, jaką możesz sprawić mojemu Synowi i Mnie.” (z Kroniki Anuncjatek). Na spełnienie tej zapowiedzi będzie musiała czekać ponad 30 lat. Ta obietnica stanie się jakby gwiazdą jej życia, pieśnią nadziei, towarzyszącą i podtrzymującą ją w drodze pełnej cierpienia, aż do założenia Zakonu Anuncjatek.

8 września 1476 r., Joanna i Ludwik Orleański oficjalnie zawierają małżeństwo. Ojciec panny młodej i matka pana młodego znajdują powody, by nie uczestniczyć w ceremonii. „Tak” Joanny jest szczere; zostaje ona księżną Orleanu. Ludwik swoje „tak” wypowiada przez łzy, gdyby mógł, powiedziałby „nie”.
Księżna wraca do Lignières. Zostanie tam… 7 lat. Jej małżonek prowadzi „wesołe życie” na dworze w Blois, zadowalając się składaniem wizyt żonie trzy razy w roku i to pod naciskiem swego teścia- króla Ludwika XI. Joanna znosi niechęć męża z łagodnością, choć świadoma jest niesławy jaką mąż jej przynosi.
Podczas trwającego 22 lata małżeństwa, Joanna będzie doświadczać jedynie osamotnienia i upokorzeń.

W 1483 r. umiera król Ludwik XI. Jego Syn Karol jest jeszcze niepełnoletni. W jego imieniu rządy obejmuje Anna. Ludwik Orleański podżega do buntu przeciw regentce. Wojska królewskie wygrywają, Ludwik – mąż Joanny, zostaje uwięziony. Przez trzy lata Joanna samodzielnie zarządza Księstwem Orleanu. Odwiedza męża w więzieniu, opiekuje się nim podczas choroby, wytrwale prosi króla – swego brata, o jego uwolnienie… Ludwik zostaje ułaskawiony w 1491 r.

7 kwietnia 1498 r. w wyniku nieszczęśliwego wypadku umiera bezpotomnie król Karol VIII, a Ludwik Orleański otrzymuje koronę królewską. Joanna zostaje zatem królową Francji. Jednak pierwszym oficjalnym aktem nowego króla jest prośba do Rzymu o unieważnienie małżeństwa z Joanną. Po bolesnym i upokarzającym dla Joanny procesie, werdykt separacyjny zostaje wydany 17 grudnia 1498 r. Joanna z wielkim bólem przyjmuje decyzję papieża Aleksandra VI, którą z delikatnością przekazuje jej obecny spowiednik o. Gabriel Maria . Jako apanaż Joanna otrzymuje Księstwo Berry.

Bardzo szybko Księżna Joanna rozwija wieloraką działalność charytatywne: otacza opieką chorych, niesie pomoc potrzebującym, zakłada szkołę, udziela zapomogi dla ubogich uczniów, reformuje klasztory…
Joanna stając się ostatecznie wolną od zobowiązań małżeńskich wraca otrzymanej obietnicy w dzieciństwie tj. o ufundowania nowego Zakonu.
Zwierza się ze swoich dziecięcych pragnień spowiednikowi, który początkowo omija tę sprawę milczeniem przez dwa lata. Od IV Soboru Laterańskiego (1215 r.) Rzym nie popierał zakładania nowych zakonów, gdyż istniało ich już bardzo dużo, a ich rywalizacja prowadziła do konfliktów. O. Gabriel Maria zaproponował fundację klasztoru klarysek, ale Joanna odmówiła, tłumacząc, że jest wolą Bożą, by powstał zakon na cześć Matki Bożej. W końcu, po dwóch latach, o. Gabriel Maria, widząc wytrwałość, cierpliwość i miłość do Maryi swojej duchowej córki, obiecał jej wszelką możliwą pomoc. Zapytał, czy Maryja nie dała wskazówek, dotyczących Reguły Zakonu. Wtedy Joanna z pokorą ujawniła mu swoje wewnętrzne natchnienie wyraźną wskazówkę otrzymaną od Maryi:
„Umieść w Regule wszystko, co znajdziesz o mnie spisane w Ewangelii.”
Tak więc O. Gabriel Maria redagował Regułę, sięgając do Ewangelii.

W latach 1500-1501 zgromadził w Bourges kilkanaście dziewcząt, by je nauczyć zasad życia zakonnego. Joanna pytała każdą z osobna czy chce zostać w klasztorze. Wszystkie postanowiły zostać i rozpoczęły przygotowanie do życia zakonnego pod okiem „dobrej księżnej”.

Po zredagowaniu Reguły, jeden z braci franciszkanów zawiózł ją do Rzymu. Niestety, nie uzyskał aprobaty i musiał wracać z niczym. W drodze powrotnej wpadł w tarapaty i utracił rękopis. O. Gabriel Maria sporządził drugą wersję Reguły i sam osobiście zawiózł ją do Rzymu. Jemu też odmówiono, ale wtedy samo Niebo przyszło z pomocą. W nocy jeden z kardynałów miał wizję: objawili mu się św. Franciszek ze św. Wawrzyńcem i powiedzieli, aby zrobił wszystko, by reguła została zatwierdzona. I tak się stało. 12 lutego 1502r. papież Aleksander VI przyłożył swoją pieczęć i wraz z kardynałami podpisał nową regułę.

Reguła nie była zbiorem przepisów prawnych, lecz wyrazem sposobu życia zgodnego z wolą Bożą, w zjednoczeniu z Maryją. Na podstawie fragmentów Ewangelii o. Gabriel Maria opracował podstawy formacyjne życia duchowego sióstr. Krótkie komentarze fragmentów służyły temu, by siostry mogły lepiej je rozumieć i korzystać z nich, naśladując postępowanie NMP.

W latach 1503-1504 miały miejsce pierwsze obłóczyny i profesje sióstr. Misja Joanny została wypełniona. Założycielka Anuncjatek odchodzi do Pana 4 lutego 1505 r. Joanna została beatyfikowana w 1742 r., a kanonizacji dokonał papież Pius XII dn. 28 maja 1950 r.

Scroll to Top